_{او را خدا ریحانه ی خویش آفریده
او از همان روز ازل، خیرالنساء بود
.
امروز ما در جهانی زندگی می‌کنیم که به دلائلی احترام به زن مد است. امروز مکتبی در جهان می‌تواند حرف اول را بزند که به این اقتضا زمانه پاسخ مناسب بدهد.
اگر اسلام می‌خواهد جهانگیر شود و مقدمات ظهور موعود را فراهم کند،باید در فرهنگ و تمدن امروز جهان دربارۀ زن سخن شنیدنی داشته باشد.
بهترین کار در پاسخ به طرح موضوع زن در فرهنگ جهان، مطرح کردن شخص حضرت زهرای اطهر(س) است.
کسانی که اهل دقت در دانش تبلیغ دین اند می‌دانند چه ظرفیت عظیمی و چه برکت و خیر کثیری در نام حضرت زهرا(س) وجود دارد.
قابل توصیف نیست که اگر ما اسلام خودمان را با فاطمه زهرا(س) به جهان معرفی کنیم چه اتفاقی خواهد افتاد.
امروز همۀ مردم جهان می‌دانند که چقدر زن در عالم بی‌حرمت شده است.
یک دفعه‌ای شما می‌گویید: ما در دین خودمان زنی به نام فاطمه زهرا(س) داریم که برای او اینچنین احترام قائل هستیم
ببین چه می‌کند در دلها!
تقریبا تمام انسانها در جهان ـ حتی آنها که مسیحی نیستند ـ حضرت مریم را می‌شناسند
به دلیل تلاش‌هایی که قدرتهای مسیحی ـ به هر قصدی ـ کشیده‌اند حضرت مریم(س) را در همۀ جهان به احترام یاد می‌کنند
و خودبخود سندی برای حقانیت مرام و نفوذ کلام آنها قرار گرفته است .
ما هم بر اساس آموزه‌های دینی به حضرت مریم احترام می‌گذاریم.
ما هم او را حامل یک معجزۀ الهی می‌دانیم.
ولی می‌دانیم که حضرت زهرای اطهر(س) برای مردم عالم حرف بیشتری برای گفتن دارند؛
زندگی و شخصیت ایشان حقایق بیشتری را برای مردم عالم تبیین می‌کند.
حضرت زهرای اطهر خیلی بیش از اینکه هست باید برای مردم جهان شناخته شده باشد،
در حالی که حتی متاسفانه برخی از مسلمانان حضرت زهرا(س) را نمی‌شناسند و الان برخی تلاش می‌کنند برای تقلیل مقام حضرت زهرای اطهر(س) او را در کنار برخی دیگر از بستگان پیامبر قرار دهند.
جهان بشریت تشنه این است که مادری مانند زهرای اطهر(س) داشته باشد.
اساساً جامعه مادر می خواهد
به یک تکیه‌گاه عاطفی مادرانۀ معنوی نیاز دارد
ببینید الان چگونه حضرت زهرای اطهر ما را در پناه خودش قرار داده است و ما با کمترین آشنایی چه رابطه عاطفی با او برقرار کرده‌ایم.
حضرت زهرای اطهر در شأن مادری برای همه ابنای بشر است
نباید نام حضرت فاطمۀ زهرا(س) را محدود به مسلمانان و شیعیان قرار بدهیم .1}

_{1.حجت الاسلام و المسلمین پناهیان ، اسفند 95 ، مشهد ، حرم مطهر امام رضا علیه السلام .}

در  مقام توسل به حضرت زهرا توسل کنید،
زندگیتان به گونۀ دیگری تحول خواهد داشت.
.
با کمی دقت در سیره پیامبر جایگاه خاص تاثیر معنوی حضرت زهرا(س) را می‌بینیم.
البته ما توانایی نداریم به طور دقیق نقش خاص و متمایز فاطمۀ زهرا(س) را در جامعه رصد کنیم
ولی اگر دقت کنیم می‌توانیم حقایقی را در این باره درک کنیم.
به عنوان طلبه کوچکی که در دفاع مقدس به کار طلبگی مشغول بودم،
و شاهد وضعیت فرهنگ جبهه‌ها بوده است، عرض می‌کنم:
بیش از نام اباعبدالله الحسین(ع)، این نام فاطمه زهرا(س) بود که دلهای رزمندگان را متحول کرد.
به این واقعیت توجه کنیم.
اثر توجه به حضرت زهرای اطهر، که آغازش همان اتصال به امام حسین(ع) بود،
در دلهای رزمندگان عجیب بود.
اولین عملیات پیروز ما، که وضع جنگ را برگرداند، عملیات فتح المبین بود،
با رمز یا زهرا.
آثار معنوی و روحی عجیب این رمز در دل رزمندگان کاری کرد که بزرگترین بخش سرزمین اسلامی در یک عملیات پس گرفته شد.
باید انسان در جبهه‌ها می‌بود و در توسل‌ها و روضه‌های رزمندگان حضور می‌داشت
و می‌دید مادر چگونه دارد بچه‌های خودش را پرورش می‌دهد.
دفاع مقدس ما را که موجب ثبات و بقای نظام ما شد،
حضرت زهرای اطهر قوام بخشید.
همانطور که پیامبر اکرم(ص) به فاطمه زهرا(س) احترام ویژه‌ای می‌گذاشت،
بگذارید فاطمه زهرا(س) در قلب شما یک احترام دیگری داشته باشد.
در مقام توسل به ایشان توسل کنید،
زندگیتان به گونۀ دیگری تحول خواهد داشت.
انشاء الله مزار حضرت زهرا در قلب ما پیدا باشد،
و جایگاه زنده‌ای در قلب ما داشته باشد.
اثر وضعی نام و یاد حضرت زهرا
و توجه و معرفت به شخصیت آن بزرگوار قابل بیان نیست
و تنها در روز قیامت است که جایگاه او در عالم هستی دیده می‌شود.
شما می‌توانید این تجربۀ با عظمت معنوی را زندگی خود پیدا کنید.1

1.حجت الاسلام و المسلمین پناهیان ، مشهد ، حرم مطهر امام رضا علیه السلام ، اسفند 95

امام صادق(ع): خیر و برکت بیشتر بر محور وجود زن ها می چرخد.[1] سلام بر فاطمه که آیه ی رحمت بود و مایه ی نعمت، سلام بر فخر زمین و جوهر دین، سلام بر فاطمه که پرتوی از مهر درخشان و جلوه ای از بذر گل افشان است، سلام بر فاطمه که شفابخش دل است. فاطمه علیها السلام متولد می شود؛ خورشیدی که یازده ستاره دنباله دار را در آسمان امامت، مادری کرد. کسی که سپیده دمان، دیدگان روشنش را سجده می کنند و کوه ها قامتِ قیامت را به احترام برمی خیزند. فاطمه متولد می شود؛ زنی شگفت که عفتش سرلوحه همیشه زنان تاریخ است. او می آید و کوچه های مدینه، طلوع گام هایش را به پیشواز می آیند. بانویی بزرگ که قبیله های زمین، شکوه اساطیری اش را به نماز می ایستند. او می آید تا دخترانِ زنده به گور شده عرب، غرور زن بودن را از بین خروارها خاک، حِس کنند. مشرکان، پیامبر را ابتر خواندند و خداوند، فاطمه را کوثر نامید؛ اِنّا اعطیناک الکوثر فَصَلِّ لِرَبِّکَ واْنْحَرْ * اِنَّ شانِئَکَ هُوَ الْأَبْتَر. خوش آمدی به زمین ای شروع زیبایی. تو آمدی، همچون باران های بهاری و بی مضایقه باریدی. مهربان تر از همه باران ها. بهاری شدی که رسالت و امامت را به هم پیوند داد و شکوفه های اسلام را از هجوم بادهای تفرقه در امان نگاه داشت. تولد تو شبیه ظهور خورشید است. تو فقط مثل خودت هستی، تو فقط زهرایی(علیهاالسلام) . بیستم جمادی الثانی هر سال، روزی پر از معنویت است، این روز به یُمن ِ زاد روز بانوی نمونه اسلام، فاطمه زهرا ( سلام الله علیها) ، روز زن و روز مادر نام گرفته است که اگر روزی باید روز زن یا روز مادر باشد،چه روزی والاتر و افتخارآمیزتر از روز ولادت با سعادت فاطمه زهرا سلام الله علیهاست، بانویی كه گل سرسبد تمام بانوان عالم است و افتخار خاندان وحی است .

سالروز میلاد خجسته فاطمه زهرا (س)، سرور بانوان جهان،کوثر قرآن، همتای امیر مومنان و روز مادر و روز زن را به تمام زنان و مادران عزیز این مرز و بوم تبریک عرض می نماییم.

چون خداوند رجس و پليدي را از ايشان دور گردانيده و آنها را پاك گردانده همان‌طور كه مريم را پاك گردانده، سوره اختصاصي به نام خودشان دارند كه عبارتهاي اختصاصي دارد، “كوثر” كه در هيچ جاي قرآن نيامده است.

چرا حضرت زهرا بايستي خاص باشد؟

 چون از دامان پاك او كثرت اولياء الله شكل بگيرد (حَسَنِين)، و بايد اولين خط كشي باشد كه مرز خير و شرّ، حق و باطل، كفر و ايمان را جدا نمايد.

تنها كسي كه بايستي پشت در مي‌آمد نه زبير بود، نه سلمان، نه مقداد، نه اميرالمؤمنين (ع) و نه حسنين كه كوچك بودند، هيچ‌كس، فقط فاطمه سلام الله علیها تا حجت تا ابد تمام شود.

یک روز پیامبر رو به یاران خود کرد و گفت :

آیا شما می دانید چه زمانی یک زن به خدا نزدیک تر است ؟

هیچ کس نتوانست جواب این سوال را بدهد . این ماجرا به گوش تو رسید ، تو رو به علی (علیه السلام) نمودی و گفتی :

” ای علی ! نزد پیامبر برو و به او بگو که وقتی زن در خانه اش است به خدا نزدیک تر از هر جای دیگری است ” .

علی علیه السلام به سوی مسجد حرکت کرد و پاسخ را برای پیامبر بیان کرد و به او خبر داد که این پاسخ از توست . اینجا بود که پیامبر فرمود :

” سخن دخترم فاطمه ، درست است ، به راستی که فاطمه ، پاره تن من است . “1

مقامات معنوی فاطمه‌ی زهرا (سلام الله علیها) در شمار برترین مقامات معنوی آحاد معدودی از بشریّت است. ایشان معصومند؛ عصمت، ویژه‌ی معدودی از برگزیدگان الهی در میان آحاد بشر است؛ و این بزرگوار - فاطمه‌ی زهرا (سلام الله علیها) - از آن جمله است، با توجّه به این واقعیّت که این زن مسلمان و مجاهدِ فی‌سبیل‌الله تنها حدود بیست سال - حالا با اختلاف روایات از هجده سال تا بیست و پنج سال - سنّشان بوده؛ زن جوان دارای این مرتبه‌ی عالی از معنویّت که در ردیف اولیا و پیامبران و مانند اینها قرار میگیرد و از سوی فرستادگان الهی “سیّدة نساءالعالمین” نام میگیرد. در کنار این مقام معنوی بُروز خصلتهای برجسته و کارکردهای مهم در زندگی شخصی این بانوی بزرگوار هرکدام یک درس است. تقوای او، عفّت و طهارت او، مجاهدت او، شوهرداری او، فرزندداری او، سیاست‌فهمی او، حضور او در مهم‌ترین عرصه‌های حیات یک انسان در آن دوره - چه در دوران نوجوانی و کودکی، چه در دوران بعد از ازدواج - هرکدام یک درس است؛ نه فقط درس است برای شما بانوان، [بلکه‌] برای همه‌ی بشریّت درس است. بنابراین این اقتران برای ما یک فرصت است؛ در زندگی فاطمه‌ی زهرا باید دقیق شد، با نگاهی نو آن زندگی را شناخت، فهمید و به معنای واقعی کلمه آن را الگو قرار داد.
و امّا راجع به مسئله‌ی زن در نظام جمهوری اسلامی و در کشور ما و جامعه‌ی ما. اولا من عرض بکنم در هنگامی که به همین مناسبت غالباً بنده مواجه میشوم با بانوان مسلمان، زنان مؤمن و تحصیل‌کرده، خدا را عمیقاً شکر میکنم؛ واقعاً این یکی از بزرگ‌ترین افتخارات نظام اسلامی است که در سایه‌ی نظام اسلامی این‌همه زن فرزانه و تحصیل‌کرده و خوش‌فکر و ممتاز از لحاظ فکری و عملی در جامعه‌ی ما وجود دارند؛ خیلی نعمت بزرگی است و مایه‌ی افتخار است.

و امّا مسئله‌ی زن در دنیای امروز و ازجمله در کشور ما، یکی از مسائلی است که به جهات مختلف همچنان درخور پیگیری و تأمّل و کار و فکر است. اولا نیمی از جمعیّت کشورها زنان هستند؛ چگونه میتوان به‌شکل سالمی از این امکان و استعداد عظیم به نفع هر کشوری، ازجمله کشور ما استفاده کرد؟ ثانیاً مسئله‌ی جنسیّت که یکی از حسّاس‌ترین و ظریف‌ترین مسائل آفرینش است، چگونه میتواند در خدمت تعالی انسان قرار بگیرد، نه در خدمت انحطاط بشر و انحطاط اخلاقی؟ ثالثاً به‌خاطر تفاوتهای طبیعی‌ای که بین جنس زن و جنس مرد وجود دارد، چگونه میتوان - چه در محیط اجتماعی، چه در محیط خانواده - رفتاری را نهادینه کرد و غیرقابل اجتناب کرد که به زن ظلم نشود؟ اینها مسائل خیلی مهمّی است. اگر ما همین دو سه مسئله را محور فکر و تأمّل و بحث و کار قرار بدهیم، یک مجموعه‌ی تلاش و کار مطالعاتی و تحقیقی و عملی را به دنبال خود خواهد آورد. این مسئله‌ی ظلم به زنان را کسی خیال نکند که مخصوص جوامع عقب‌افتاده یا جوامع مثلاً فرض کنید وحشی [است‌]؛ نه، در جوامع به‌اصطلاح متمدّن امروز، این ظلم به جامعه‌ی زنان اگر بیشتر از جوامع دیگر نباشد، قطعاً کمتر نیست. خب اینها مسائل مهمّی است؛ اینها باید رسیدگی بشود، به اینها باید پرداخته بشود.

باید خدا را شکر کنیم و از توفیقات او سپاسگزاری کنیم و از او افزایش این توفیق را بخواهیم و شکر این توفیق را بکنیم؛ شکرش هم همین است که عرض کردم: نگاه به رهنمود الهی و سلب نگاه از رهنمودهای مادّی که امروز متصدّی و مباشر آن هم غربی‌ها و آمریکایی‌هایند که خیلی هم پررویند، خیلی هم طلبگارند، خیلی هم هوچی هستند، و اگر کسی بر خلافشان حرف بزند، هجوم تبلیغاتی هم میکنند، [امّا] نباید اعتنا کرد؛ باید انشاءالله پیش بروید.2

1.شرح زیارت حضرت زهرا - زیارت مهتاب - ص60

2.بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از بانوان برگزیده کشور  93/01/30

ارزش فاطمه‌ی زهرا (سلام‌اللَّه‌علیها) به عبودیت و بندگی خداست. اگر بندگی خدا در فاطمه‌ی زهرا (سلام‌اللَّه‌علیها) نبود، او صدیقه‌ی کبری نبود.

صدّیق یعنی چه؟

صدّیق کسی است که آنچه را می‌اندیشد و می‌گوید، صادقانه در عمل آن را نشان دهد. هرچه این صدق بیشتر باشد، ارزش انسان بیشتر است؛ می‌شود صدّیق؛ «اولئک مع الذین انعم اللَّه علیهم من النبیین و الصدیقین»(۱) «صدّیقین» پشت سر «نبیین»اند.

این بزرگوار صدیقه کبری است؛ یعنی برترین زن صدیق. این صدیق بودن به بندگی خداست. اگر بندگی خدا نمی‌کرد، صدّیقه‌ی کبری نمی‌شد. اساس، بندگی خداست. نه فقط فاطمه‌ی زهرا (سلام‌اللَّه‌علیها)، بلکه پدر فاطمه هم - که مبدأ و سرچشمه‌ی فضائل همه‌ی معصومین اوست و امیرالمؤمنین و فاطمه‌ی زهرا (سلام‌اللَّه‌علیها) قطره‌هایی هستند از دریای وجود پیغمبر - ارزشش پیش خدا به خاطر عبودیت است؛ «اشهد ان محمداً عبده و رسوله»(۲) اول، عبودیت اوست؛ بعد رسالت او. اصلاً رسالت - این منصب والا - به او داده شد، به خاطر عبودیت؛ چون خدا صنیعِ دست و مخلوقِ خود را می‌شناسد.

مگر در زیارت حضرت زهرا عرض نمی‌کنیم: «امتحنک اللَّه الذی خلقک قبل ان یخلقک»؟(۳) در علم خدای متعال معلوم است که عمل من و شما چیست. ما در مقابل گناه و هوس و پول و نام نیک قرار می‌گیریم؛ آیا به‌خاطر به‌دست آوردن اینها حاضریم از شرف و ایمان و تکلیفِ خود و امر و نهی الهی درباره‌ی خود صرف‌نظر کنیم یا نه؟ این اختیار ماست. چه راهی را انتخاب خواهیم کرد؟ وقتی گفتن سخنی برای انسان ضرر مادی دارد، وقتی حرکتی هوس‌های گناه‌آلود انسان را برآورده می‌کند، ما سر دو راهی قرار می‌گیریم. کدام راه را انتخاب خواهیم کرد؟ راه هوس و گناه و پول را، یا راه پاکدامنی و تقوا و بندگی خدا را؛ یکی از این دو را انتخاب خواهیم کرد.

انتخاب و اختیارِ ماست، اما خدای متعال می‌داند که ما چه راهی را اختیار خواهیم کرد؛ این در علم الهی هست. اگر شما انسانی هستید که این قدرت در شما وجود دارد که در مقابل کوهی از ارزش‌های مادی و برآورنده‌ی هوس‌ها محکم بایستید و تکان نخورید، خداوند برای شما شایستگی‌هایی در نظر می‌گیرد. «و مریم ابنة عمران التی احصنت فرجها فنفخنا فیه من روحنا»(۴) خدای متعال بیهوده به مریم این‌قدر لطف نمی‌کند. این، کلام قرآن است. او با همه‌ی وجود پاکدامنی خود را حفظ کرد، لذا شایسته‌ی این شد که مادر عیسی شود. حضرت یوسف در عین جمال و جوانی و برخورداری از عزت مادی در خانه‌ی عزیز مصر، روی هوس خود پا گذاشت؛ لذا شایسته‌ی مقام والایی شد که خدا به او داد؛ یعنی پیغمبری. خدا این را می‌داند که این بنده چنین جوهری دارد و این‌چنین اراده‌ی خود را صرف راه او خواهد کرد؛ لذا برای او مسؤولیت‌های بزرگ و سنگین دیگری - که هر کدام باز به نوبه‌ی خود اجرهای بزرگی دارد - در نظر می‌گیرد.

«امتحنک اللَّه الذی خلقک قبل ان یخلقک فوجدک لما امتحنک صابرة»(۵) خدای متعال می‌داند که فاطمه‌ی زهرا (سلام الله علیها) در دوران زندگی چگونه انتخاب و اختیار خواهد کرد و چگونه قدم خواهد برداشت. عبودیت خدا معیار است. این شد برای ما خط روشن.(6)

صفحات: 1· 2

زن مسلمان از درون خانواده تا درون جامعه و تا مسایل علمی و سیاسی و ارزش‌های اخلاقی و نیزنشان دادن منش‌های بزرگ انقلابی می‌تواند به زندگی آن حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) تأسی جوید.1

حالا می خواهیم از ایشان درس بگیریم؛ زنها هم درس بگیرند، مردها هم درس بگیرند؛ همه -عالم و جاهل- درس بگیرند.

ببینیم درباره‌ی این بزرگوار در کلمات ائمّه‌ی معصومین علیهم السلام ، آنچه ذکر می شود از مدایح، چه چیزهایی است. در زیارت امام رضا (علیه‌السّلام) وقتی نوبت به حضرت زهرا می رسد برای صلوات -آن زیارتی که سر تا پا صلوات است- [می گوید]: اَللّهُمَّ صَلِ‌ عَلی‌ فاطِمَةَ بِنتِ نَبیِّک؛ این یک خصوصیّت.

خب، این خصوصیّت خیلی مهمّی است؛ البتّه قابل تأسّی نیست؛ همه دختر پیغمبر نمی شوند؛ امّا انتساب به پیغمبر به‌ صورت دختر او، نشان‌دهنده‌ی رفعت مقام است. وَ زَوجَةِ وَلِیِّک، این هم دوّمی؛ البتّه این هم قابل دست‌گیری نیست و همه نمیتوانند زوجه‌ی ولیّ خدا بشوند؛ امّا رفعت مقام، رفعت شأن و جاه و جلال این بزرگوار را نشان میدهد. وَ اُمَّ السِّبطَینِ الحَسَنِ وَ الحُسَینِ سَیِّدَی شَبابِ اَهلِ الجَنَّة؛ جنبه‌ی کاربردی این [خصوصیّت]، بیشتر از آن دو صفت قبلی است؛ جنبه‌ی کاربردیِ تربیت سبطَین. سبطَینی که «سَیِّدَی شَبابِ اَهلِ الجَنَّة» هستند، مادرشان این بزرگوار است؛ دامان پاکیزه‌ی این مادر است که توانسته اینها را تربیت بکند. این آن چیزی است که می تواند برای ما به‌عنوان الگو، به‌عنوان اسوه مطرح بشود.

بعد، «اَلطُّهرَةِ الطّاهِرَةِ المُطَهَّرَةِ التَّقیَّةِ النَّقیَّةِ الرَّضیَّةِ الزَّکیَّة» که همه‌ی اینها کاربردی است؛ طهارت، با سه بیان که البتّه این سه بیان «طهر»، «طاهر» و «مطهّر» تفاوتهایی از لحاظ معنا با هم دارند. البتّه [هر] سه تعبیر اشاره‌ی به طهارت و پاکیزگی است: طهارت روح، طهارت دل، طهارت مغز، طهارت دامان، طهارت سرتاسر زندگی. خب این کاربردی است، این برای ما درس است؛ باید سعی کنیم خودمان را پاکیزه کنیم، باید تطهیر کنیم خودمان را؛ بدون طهارت باطن نمی شود به مقامات رسید؛ به حریم ولایت این بزرگوارها هم نمیشود رسید؛ طهارت باطن لازم است. طهارت باطن، با تقوا است، با ورع است، با ملاحظه است؛ ملاحظه‌ی دائمی و مراقبت دائمی از خود طهارت به‌وجود می‌آورد.2

1.گزیده ای از بیانات مقام معظم رهبری در مورد جایگاه بانوان در اسلام و انقلاب اسلامی.

2.بیانات مقام معظم رهبری در دیدار جمعی از مداحان اهل بیت علیهم السلام ، 95/01/11

بانوی من !

لحظاتی با خود فکر می کنم ، سؤالی ذهن مرا مشغول می کند ، چرا امام جواد علیه السلام از شیعیان می خواهد تا تو را “آزموده شده” خطاب کنند ؟

چرا ما باید تو را در آغاز این زیارت ، این گونه بخوانیم ؟ چه رازی در این سخن است ؟ چه پیام آسمانی در اینجا نهفته است ؟

تو در مقام نورانیت و در عالم ذرّ امتحان دادی ، در این دنیا هم که آمدی ، سختی فراوان تحمل کردی ، تو بر سختی ها صبر نمودی و خدا به خاطر این صبر به تو مقامی بس بزرگ داد .

این درس بزرگی برای من است ، وقتی من با سختی ها روبرو می شوم ، باید راه صبر را برگزینم ، نباید از سختی ها بهراسم ، بلکه باید تو را الگوی خود قرار دهم و راهی را انتخاب کنم که مرا به سوی کمال می برد .

اگر من شیعه تو هستم ، اگر تو را دوست دارم و راه تو را می پویم ، باید در انتظار امتحان باشم ، باید بدانم که این دنیا ، محل امتحان است ، من به این دنیا نیامده ام تا مستی کنم ، من آمده ام تا امتحان بدهم و بر سختی ها صبر کنم .1

فاطمه‏ زهرا (سلام اللَّه علیها) کلمةاللَّهِ پرمضمون و مانند یک دریای ژرف و عمیق است. هر چه فکر انسان، ذوق انسان، طبع ظریف صاحبان طبع در این زمینه کنکاش بیشتری کند، تدبر و تأمل بیشتری کند، گوهرهای بیشتری به دست خواهد آورد.2

صبر به معنای شکیبایی است و صبور کسی است که، در برابر رخدادهای زشت و زیبای زندگی، پایداری خود را از دست نمی دهد و ناخوشی ها وی را از میدان آزمایش خارج نمی سازد.

صبر، سرآمد صفات پسندیده انسانی است و با صبر می توان به جمیع کمالات دست یافت. بنابراین، آدمی باید در کسب هر صفت پسندیده ای بکوشد و چنانچه با کوشش و صبر گوهر گران بهایی به دست آورد، در حفظ آن کوتاهی نکند تا به آسانی از دستش ندهد. 3
حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) الگوی صبر در زندگی خود قرار دهید

1.زیارت مهتاب ، مهدی خدامیان آرانی ، ص 21

2.بیانات مقام معظم رهبری در دیدار مداحان اهل بیت علیهم السلام ، 87/4/4

3.نقش راهبردی صبر و استقامت در زندگی، مجله طوبی بهمن 1384، شماره 2