آیین باشکوه ۱۸۰ ساله مردم شاهرود در روز یازدهم

روز یازدهم محرم، مردم شاهرود از اطراف و اکناف در مرکز شهر گرد هم می آیند تا آئین ۱۸۰ ساله “نخل گردانی” را با رسوم خاص خود اجرا کنند و به عزاداری سرور و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) بپردازند.
عصر روز یازدهم مردم شاهرود و روستاهای حومه در کوچه و خیابان های مرکز شهر تجمع کرده و به عزاداری می پردازند، دسته ها و هیئت های مذهبی با حمل توغ هایی که روز پنجم در تکایا و مساجد مستقر کرده بودند همراه با کلیه تجهیزات به خیابان می آورند تا پیشاپیش نخل بزرگ شاهرود حرکت داده شوند.

نخل با صدای سنج حرکت داده می شود، هیئت باغزندان نیز با شور حال خاصی به صورت دسته حرکت کرده و ابتدا وارد تکیه بازار “تکیه زنجیری” شده و مشغول عزاداری می شوند و پس از آن برای کمک در برداشتن نخل به سمت مسجد موسی بن جعفر “مسجد پای نخل” حرکت می کنند.
زمان موعود که فرا رسید گروهی از شاهرودی ها و گروهی از باغزندانی ها در زیر نخل و امتداد ستون های چوبی و افقی نخل قرار می گیرند. پس از دستور و راهنمایی مسئولان و نواختن سنج آرام آرام نخل را با غریو “علی علی علی، یا علی، یا … علی” از جایگاهش حرکت داده و بر دوش می کشند.

شیون و فریاد “یا حسین یاحسین” به آسمان بلند می شود، شیپورچیان و سنج زنان آهنگی حماسی و با هیجان می نوازند به طوری که میدان نبرد و روز واقعه سال ۶۱ هجری قمری را در اذهان تداعی کرده و سیل جمعیت را منقلب می سازد.

محتشم خوانها پیشاپیش دسته به طور معمول حرکت می کنند و به دنبال آن دسته های سینه زنی و زنجیر زنی در حرکتند، عماری ها، نعش ها، ذوالجناح، بیرق و علم ها همراه با شرکت یکپارچه ده ها هزار نفر از مردم خداجو و عزادار و اراتمندان به مولایشان که از شهرها و اکناف آمده اند تجهیزاتی است که شکوه و عظمت خاصی در این روز تاریخی به شهر شاهرود می دهد.
عزادارن طبق سنت قدیم نخل را با شکوه و جلال خاص به دوش کشیده در حالی که سه نفر نخل گردان هم در داخل و بالای نخل هستند نخل بران باغزندان و شاهرودی را هدایت و راهنمایی می کنند و مراقب حرکت منظم آن هستند تا به محل استقرار خود یعنی پارک شهدای محراب “مزار سابق شهر” برسد.
وقتی نخل به مکان اصلی آورده شد با نواختن سنج آهسته آهسته آن را بر زمین می گذارند، همه جا از جمعیت عزادار خامس آل عبا حتی کوچه ها و خیابان های فرعی مشرف به خیابان اصلی و پشت بام های منازل اطراف موج می زند. در این موقع نوحه خوانان به ذکر مصیبت پرداخته و مردم با سینه زنی همراهی می کنند.
در این هنگام نوحه پنج تن آل عبا توسط ذاکران اهل بیت خوانده شده و همه حاضران اقدام به سینه زنی می‌كنند، پس از خواندن نوحه و ایراد سخنرانی توسط وعاظ پیرامون فلسفه عاشورا و با گذشت ساعتی از آغاز مراسم، نخل در میان فریاد یا حسین یا حسین، عزاداران حركت داده شده و به محل اولیه بازگردانده می شود.