چکیده

خواص دو نوع اند:

طرفدار حق و طرفدار باطل، خواص طرفدار حق هم دو نوع اند گروهی تا پای جان از حق و حقیقت دفاع کرده و با بصیرت و عزم راسخ در مسیر مستقیم می مانند اما گروهی از خواص طرفدار حق در ابتدا از حق دفاع می کنند اما تا زمانی که به نفع آنها و منافعشان باشد همین که حق به سودشان نباشد چهره تغییر داده در مقابل حق شمشیر کشیده و در چاه ضلالت گرفتار می شوند .

این خواص که عمدتاً به دلیل نداشتن بصیرت و آگاهی همراه علم به بیراهه می روند انگیزه هایی چون عصبیت و تنگ نظری و دنیا پرستی آنها را به مذلّت می کشاند.فتنه های زمان حضرت علی (علیه السلام) آزمونی بزرگ برای خواص آن زمان بود.بسیاری از صحابه برجسته رسول خدا (صلی الله علیه واله) نتوانستند حکومت عدل علوی را برتابندو به مقابله با آن حضرت پرداختندو سرآمد این مخالفان  سه گروه ناکثین، قاسطین و مارقین  بودند .خواصی چون طلحه و زبیر ،ابوموسی اشعری و سعدبن ابی وقاص  به علت نداشتن بصیرت کافی  و مال پرستی ،تنگ نظری و دنیا پرستی  امام را تنها گذاشته و به جبهه باطل پیوستند.

در این میان عوام نیز پشتیبان خواص بوده و با اطاعت از خواص بی بصیرت عرصه را برای امیرالمومنین (علیه السلام)تنگ نمودند،در صورتی که می توانستند به مشعل های هدایتی  چون عمار یاسر و مالک اشتر و ابوذر غفاری بپیوندند و یاریگر امام علی (علیه السلام)باشند.

خواص بی بصیرت  اغلب عصبیت و باورهای غلط را نردبان منفعت طلبی و دنیا پرستی خود قرار می دادند .بنابراین به این باور ها  دامن زده آنها را پررنگ تر می کردند در صورتی که باید با خود سازی ،برنامه ریزی ،مشورت ،ارتباط با مردم و نظارت عوامل لغزش را از خود دور نموده و گام در مسیر مستقیم می نهادند.

حلیمه قادری مقدم، طلبه سطح دو مدرسه امام جعفر صادق (ع) شاهرود

سمیه نصرتی

چکیده

 تمام تلاش ما در این نوشتار، ارائه گوشه ای از هشدارها و پیام های نورانی آیات و روایات درباره ی شناخت دشمن است تا نشان دهیم موضوعی جدّی است و ما چه بخواهیم و چه نخواهیم دشمن در صدد ضربه زدن خود هست و چه بهتر که ما بیدار و هوشیار باشیم. همان طور که امام سجاد (علیه السلام) می فرمایند: اگر ما از رشد و تکامل خود غفلت ورزیم، این دشمن از اغوای ما غفلت نمی کند و اگر او را فراموش کنیم، او فراموشمان نمی کند.

ما باید باور کنیم که دشمن ما سخت در صدد برنامه و کارهای فرهنگی و تبلیغاتی است. پس بنابراین لازم دیده شده که در بخش اول به کلیات تحقیق که در آن به تبیین و تعریف موضوع و اهمیت و ضرورت آن و روش تحقیق و… پرداخته شود.

و در بخش دوم، به شناخت دشمن در مکتب اسلام و قرآن پرداخته شده که چرا دین و سیاست چنان با هم عجین شده اند که حتی تصور جدایی میان آن ها آسان به نظر نمی رسد. اگر چنین نبود، اسلام هرگز نمی توانست با سیاستمداران جهان مقابله کند و تمامی نقشه های آن ها را در هم شکند که نمونه هایی از آن: فلسفه ی لزوم حکومت اسلامی، سیره ی پیامبر در بسیج مردم برای جنگ با دشمنان و… .

روشن است که جنگ با دشمن با رهبر الهی همیشه شکل ثابت نداشته است؛ زیرا دشمن متناسب با زمان و مکان، تاکتیک و شیوه ی متناسبی را اختیار می کند از جمله ایجاد تردید در حقانیّت رهبری و شکستن قداست رهبری و… .

و در بخش سوم، به شیوه های دشمنان برای تضعیف و تحریف مبانی مکتب پرداخته شده است که از جمله می توان: استفاده از سوژه های مذهبی و تخریب پایگاه های مکتب و تحریف معنوی و لفظی و کتمان و بدعت و… را نام برد.

و در بخش آخر که بخش چهارم است، درصدد بیان شیوه های مقابله با توطئه های دشمن هستیم که به برخی از آن ها اشاره شده که عبارتند از: آراسته شدن به لباس صبر و تقوا، مبارزه با زمینه های نفوذ دشمنان و مبارزه منفی با دشمن و… .

فاطمه جعفری

چکیده

 انسان برخلاف میل فطری اش که به کمال و تعالی روی دارد ، گاهی ممکن است دچار غفلت فراموشی و یا سهل انگاری شود . از این رو نیازمند آن خواهد بود که به طریقی نسبت به عواقب سوء رفتار خود آگاه گردد .

تعلیم و تربیت یک آزمایش نیست که بتوان با آزمودن شیوه های مختلف به طور فراگیر به امر تربیت پرداخت ، بلکه یک برنامه هدفدار است که نتایج آن باید از قبل قابل پیش بینی باشد .

 هدف همه ادیان و مکاتب الهی ، تعلیم و تربیت صحیح انسان ها در مسیر رهپویی به سوی خدا بوده است که در میان آیین های آسمانی ، اسلام ، به عنوان آخرین و کامل ترین دین ، جامع ترین برنامه تربیتی فردی و اجتماعی انسان را با خود آورده است .

از دیدگاه اسلام ، امر تعلیم و تربیت را در مرحله نخست خداوند بر عهده دارد ؛ زیرا از سویی خداوند خود را اولین معلم انسان ها دانسته و می فرماید :

« الرَّحمنُ * عَلَّمَ القُرآنَ * خَلَقَ الإِنسانَ * عَلَّمَهُ البَیانَ »

خداوند رحمان ، قرآن را تعلیم داد . انسان را آفرید و سخن گفتن را به او آموخت .

و از سوی دیگر ، یکی از اسمای حسنای خداوند اسم شریف « رب » است که بر مربی بودن خود خداوند صراحت دارد و « رب العالمین » یعنی خداوند ، آفریننده و پرورش دهنده همگان است که پیامبران به عنوان آیینه ی تمام نمای حق تعالی بر روی زمین چنین نقشی را بر عهده داشته اند و پیامبر بزرگوار اسلام به عنوان خاتم پیامبران و کامل ترین انسان روی زمین بهترین و جامع ترین الگوی تربیتی را در گفتار و رفتار و تقریر خود متبلور ساخته است . بعد از پیامبر   اکرم (صلی الله علیه وآله) ، امامان معصوم (علیهم السلام) ، خود نمونه کامل تربیتی اسلام و تبلور عینی تفکر و بینش توحیدی می باشند و در رأس آن ها امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) نیز با بهره گیری از تربیت نبی مکرم اسلام الگوی کاملی را در زمینه تربیت انسان ها جهت راهنمایی و هدایت بشر به سوی کمال و سعادت در فرمایشات و رفتار خود بیان فرموده اند که در این پژوهش سعی بر آن است که به بررسی شیوه های تربیتی آن امام معصوم در نهج البلاغه که خود کامل ترین کتاب انسان ساز بعد از قرآن کریم می باشد ، پرداخته شود چرا که در مکتب نهج البلاغه ، به پرورش انسان صالح و مؤمن توجه ویژه ای شده است و برخلاف سایر روش های تربیتی که نگاه یک جانبه به این امر مهم داشته اند . نهج البلاغه با جامعیتی خاص برای همه نیازهای فردی و اجتماعی ، مادی و معنوی انسان ها چاره اندیشی کرده است به گونه ای که این روش تربیتی متناسب با فطرت و سرشت بشری می باشد . 

مریم دیانی

چکیده

موضوع پژوهشی که پیش روی شماست تحت عنوان نگاهی به واژه ی توکل از دید آیات و روایات می باشد . یکی از عوامل مؤثر و مهم در موفقیت انسان ها رسیدن به هدفی است که مد نظر آن هاست ، بنابراین آن چه که انسان را به هدف و مقصود می رساند ، شناخت طریق و روش آن هدف است .

در این دنیای پرتلاطم که رسیدن به سعادت جز از طریق ایمان به دست نمی آید می توان گفت : ایمان عامل مؤثری است برای رسیدن به هدف و در سایه ایمان می توان به توکل دست یافت . واژه ی توکل که به معنای اعتماد و تکیه و نیز به معنای امیدوار بودن است ، آن چنان اهمیتی دارد که این کلمه با مشتقات آن 70 بار در قرآن آمده است . در سایه ی توکل می توان به عزت و بی نیازی رسید . این بی نیازی که یکی از آرزوهای بشر است در پرتو شناخت کامل خدا و در پرتو توکل به دست می آید .

ما در کارهای خود به چیزی امید داریم که می دانیم حتی اگر ضربه ای از طرف آن هم وارد شود ، دیگر آخرین مرحله همان ضرر است و اگر سودی هم داشته باشد برای ما باقی می ماند و نمی توان به دیگری مراجعه کرد و کار خود را به او واگذاشت تا عکس این نتیجه را بدهد هم چنین برای رسیدن به مقصود نهایی باید از اسباب و علل دنیوی نیز استفاده کرد اما نه به صورتی که برای آن ها تأثیر مستقلی قائل شویم ، زیرا این یک نوع جهل محض است بنابراین باید خدا را مسبب الاسباب دانسته و مؤثر واقعی را خدا بدانیم . اگر خدا را مؤثر در کارها بدانیم و او را تنها عامل هر چیزی به حساب آوریم ، دیگر حتی این عقیده در ما به وجود نمی آید که فقط به اسباب دل ببندیم و آن ها را عامل هر کاری بدانیم .

برای رسیدن به مرحله توکل ریاضت و سختی نیز لازم است ، همان طور که برای هر موضوع دینی ریاضت لازم است توکل آسان به دست نمی آید بلکه مراحل و درجاتی دارد که باید آن مراحل را طی کرد تا به توکل رسید و چون پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) جزء متوکلان واقعی شد .

      ا

گزیده ای از مقاله سرکار خانم سمیرا نصیری

چکیده

 « یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَابتَغُوا اِلَیهِ الوَسِیلَهَ وَ جاهِدُوا فِی سَبیلهِ لَعَلَّکُم تُفلِحُونَ » [1]

ای کسانی که ایمان آورده اید ! از ( مخالفت فرمان ) خدا بپرهیزید ؛ و وسیله ای برای تقرب به او بجویید ! و در راه او جهاد کنید ، باشد که رستگار شوید .

توسل که در حقیقت به معنای قرار دادن وسیله ای برای تقرب به خداوند متعال است مطلوب عقل و فطرت انسان می باشد که ضروری نیز به نظر می رسد .

باید در نظر داشت که ( توسل جستن ) درخواست چیزی به طور مستقل از مقربان درگاه خداوند نیست بلکه منظور این است که با قرار دادن خود در خط آنان خدا را به مقام آنان بخواند که این نه تنها برخلاف آیات کریمه قرآن نیست بلکه بسیاری از آیات بر آن صحه گذارده اند .

1 - سوره مائده ، آیه 35

مقاله آداب انفاق در قرآن ، اعظم عامری

چکیده
از شاخصه های مهم اقتصاد سالم که همبستگی جامعه ی انسانی را استحکام می بخشد، مسئله ی انفاق است. قرآن کریم یکی از مهمترین راههای نیل به مرتبت صالحان و نیکوکاران و استفاده ی صحیح از فرصت ها و گرفتار نشدن در دام پشیمانی را ، انفاق در راه خدا معرفی می‌کند و آن را در کلیه ی برنامه های اسلام دخیل می داند، به این دلیل ارتباط تنگاتنگی بین انفاق و سایر واجبات الهی مشاهده می شود و ترک آن، از گناهان کبیره به شمار می آید. انفاق از ارکان دین است که در قوام اجتماع و رشد و توسعه و بهبود شرایط رفاهی جامعه موثر است. یکی از مهمترین مسائل زندگی که رعایت آن باعث آرامش اجتماع شده و بسیاری از نابسامانی های اجتماعی و اقتصادی را رفع می کند، اعتدال در انفاق است. انفاق باید به قصد قربت و از، اموالی باشد که انسان به آن علاقه دارد. انفاق باید با اخلاص و اشتیاق باشد و فرد از انجام آن دچار عجب و غرور نشود. انفاق آثار اخلاقی، اجتماعی و اقتصادی زیادی در پی دارد. فرد انفاق کننده با انفاقش، افراد جامعه را پاک می کند و آلودگی هایی را که در جامعه به خاطر فقر پدید آمده است بر می چیند، به خدا نزدیکتر می شود و گناهانش از بین می رود، به پیروزی و رستگاری می رسد و مالک دلها می شود. پس به طور کلّی می توان گفت انفاق سبب می شود، افراد جامعه از نابودی نجات یابند. عواملی چون ترس از فقیر شدن، عشق ورزی به مال دنیا و بخل مانع انفاق می شود امّا چنانچه به خدا اعتقاد و توکّل داشته باشیم، از شرّ این ترسها و وسوسه ها رها خواهیم شد.
کلید واژه: آداب، انفاق، قرآن

ادامه »

مقاله اخلاق اسلامی از منظر قرآن کریم ، منصوره رحمتی

چکیده :

علم اخلاق به سبب اهمیت اخلاق است . اهمیت اخلاق را می توان از زوایای بسیاری بررسی کرد . نیاز به اخلاق را عقل انسان نیز درک می کند فواید علم اخلاق ایجاد شرایط روحی و روانی مناسب در فرد است .
علم اخلاق و راهنمای انسان در دو کار است 1- اصلاح رفتار 2- پدید آوردن ملکات فاضله در نفس .
یکی از ویژگی های نظام اخلاق اسلامی قابلیت آن با شرایط زمانی و مکانی مختلف است این ویژگی از برجسته ترین جنبه های اخلاق اسلامی است زیرا هر نظام اخلاقی در صورتی پاینده و برقرار می ماند که به نیاز های اخلاقی اسلام بهتر پاسخ دهد .
اخلاق اسلامی مسیر رشد اخلاقی را بر همه ی انسان ها به طور مساوی گشوده می داند .

واژه های کلیدی :
اخلاق ، فضایل و زوایل اخلاقی ، تمایل اخلاقی ، کمال اخلاقی انسان

ادامه »

نرگس احمدی : معرفی انسان کامل از دیدگاه عرفان

چکیده
موضوع انسان کامل اگرچه به ظاهر قدیمی و تکراری می نماید، اما در واقع اگر کسی بخواهد در این باره تحقیق کند، به سخن جامعی دست نمی یابد. انسان کامل، یکی از اصلی ترین محور های سخن عارفان در عصر های مختلف است، زیرا انسان شناسی عرفانی را به تصویر می کشد.
عارفان معتقدند که هر چند تمام انسان ها به کمال نمی رسند، اما همگی کمال طلبند و انبیاء هم برای نشان دادن این مقصود و معشوق، آمده اند. عارفان، نه تنها وجود انسان کامل را برای این عالم هستی ضروری می دانند بلکه انسان کامل را روح عالم و غایت هستی معرفی می کنند. هستی او باعث هستی عالم وجود است و با رفتن او از این عالم، وجود هم از عالم رخت بر می بندد. اگر کسی بخواهد انسان کامل را در نظریه عرفا بشناسد باید تجلی، تشکیک در ظهور و نَفَس رحمانی را بشناسد. آنها انسان کامل را یکی از تعینات خلقی می دانند، اما نه تعینی شبیه به بقیه تعین ها. در نگاه ایشان، انسان کامل به صورت حق خلق شده است و همین کمالِ صورت الهی در او است که باعث کمال او می شود. او عاشقی است که در عشق سرآمد همگان است. اوست که سرّ حق را ظاهر می کند و باعث کمال عالم می شود. او کمال الهیه و کونیه را یک جا دارد.
در اندیشه عارفان، خداوند می خواست خود را به تماشا بنشیند. از این رو تمام صفات جمالی و کمالی را در آینه ای به نام انسان کامل جلوه داد و از این رهگذر خود را مشاهده کرد. او برای رسیدن به این کمال، باید مسیری را پشت سر بگذارد. این مسیر، در زبان عارفان به سفر های چهار گانه معروف است. او تا رسیدن به کمال از اعمالی ظاهری و باطنی نیز بهره می برد.
چنین نظریه ای وقتی در عصر ما به تفکر نورانی امام خمینی می رسد، رنگی دیگر به خود می گیرد. ایشان، این تفکر را با ولایت فقیه و حکومت اسلامی هم گره می زند و به این ترتیب فصل جدیدی در این زمینه می گشاید.
گرچه عارفان در تبیین این نظریه، دچار تهافت ها و گاه اندیشه های غیر صحیحی شده اند، اما اهمیت این نظریه در حدی است که بخشی از جهان بینی عرفانی را در بر دارد و رد یا اثبات یا قبول جزئی از آن، نگاه انسان را به هستی تغییر می دهد. امید آنکه این نوشته، راه را برای پژوهندگان و منتقدان باز کند و تحقیق در این باره را آسان کند.

مليحه مددي : اسراف و آثار فردي و اجتماعي و اقتصادي آن در اسلام

چكيده

نياز به الگوي درست مصرف با تشكيل جوامع ، افزايش جمعيت و محدوديت امكانات روز به روز بيشتر خود را آشكار ساخته ، تا به آن جا كه در جهان امروز انديشمندان فراواني درصددند راه هاي جلوگيري از استفاده ي نادرست و در حقيقت اتلاف منابع را كشف نمايند .

در اصطلاح اسلامي اين اتلاف و تجاوز از حد در مصرف ، اسراف ناميده مي شود .

اسراف در لغت يعني ( در گذشتن از حد ميانه ، تلف كردن مال ، خرج بيهوده و …) و در اصطلاح به معني تجاوز  از  حد و  معيار در هر كاري است كه از انسان سر بزند .

دين اسلام ، دين جامعي است و در هر زمينه ، حدو مرزبندي كاملي دارد از جمله اسراف ، كه داراي حد و ميزاني مي باشد كه اگر آن حد رعايت نشود و زياده روي از آن شود ، اسراف به حساب مي آيد كه اين ميزان ها عبارتند از (گناهان و محرمات شرعي ، عقل ، عرف جامعه ، زمان و اشخاص) ، اسراف در بعضي مواقع و موقعيت ها مفهوم نسبي به خود مي گيرد و در بعضي حالات مطلقاً حرام است . براي مبارزه با اسراف و از بين بردن آن بايد ريشه ها و عوامل آن را بشناسيم تا بتوانيم با يك برنامه ي دقيق آن ها را بررسي كنيم كه برخي از اين ريشه هاي اسراف كه مورد بررسي قرار گرفت عبارتند از (عامل اخلاقي،خانواده ،‌ تقليد ، عامل رواني و عامل اقتصادي ) .اسراف يكي از گناهان كبيره است و زياده روي در هر كاري اسراف به حساب مي آيد و انسان ها بايد از آن دوري كنند و همين طور قبح و زشتي گناه اسراف ، در بين مسلمانان بيان شده است كه توجه و حساسيت زياد مسلمين به عمل اسراف دليل ديگري بر كبيره بودن اين گناه است.

اسراف در قرآن مجيد داراي انواع و اقسامي است كه با توجه به تفاسير مختلف براي واژه ي اسراف از قرآن مجيد مي توان اين معاني را برداشت نمود . فراموشي و كفران نعمت ، انكار و نافرماني الهي ،اسراف در قصاص ،‌كشتن به ظلم زياده روي در انتقام . اسراف در اموال يتيمان ، اسراف در نعمت ، اسراف در انفاق ، اسراف جنسي . اسراف زيان هاي زيادي هم به شخص و هم بر جامعه مسرف وارد مي كند كه به زيان هاي فردي و زيان هاي اجتماعي تقسيم مي شود نهايت اينكه لطف و رحمت خداوند شامل اسراف كاران هم مي شود او هرگز لطف و رحمت خود را از بندگانش دريغ نمي كند و همواره آنان را به توبه و اطاعت فرا مي خواند .

مقاله سرکار خانم زهرا رضائی تحت عنوان : ترغیب جوانان به نماز

ای مهربان خدای :
گم گشته ام تو بودی و کردم چو دیده باز
دیدم به اسمان و زمین و بام و در
تا بنده نور توست
هر جا ظهور توست
دیدم به هیچ نقطه تهی نیست جای تو
خوش می درخشد از همه سو جلوه های تو
ای مبدأ وجود !
از کثرت ظهور ، نهان شد که کیستی
از هر چه ظاهر است ، تویی آشکار تر … مستور نیستی
نزدیکتر زمن به من ، دور نیستی .

چکیده :

این مقاله شامل 4 فصل می باشد ، که در فصل اول به بررسی واژه نماز و مراحل کمال انسان می پردازد و در فصل دوم به بررسی واژه جوان و جوانی و در فصل سوم به روشهای ترغیب جوانان به نماز و نحوه رفتار والدین با فرزندان و نقش والدین در بکار بردن روش هایی برای جذاب کردن نماز و در فصل چهارم به آسیب شناسی این موضوع و بررسی علت های سبک شمردن و عواقب توجه نکردن به نماز در جهان آخرت می پردازد و در آخر هم نتیجه گیری ذکر شده است .

ادامه »